"Ogrody Nauk i Sztuk" 2015 (5)

BLIŹNIACZE FORMY, BLIŹNIACZE TWORY. ZEZ STEFANA GRABIŃSKIEGO

I WILLIAM WILSON EDGARA ALLANA POE

Ewa Mikuła, e.mikula@wzk.mail.pl

Uniwersytet Łódzki

ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

STRESZCZENIE

Można powiedzieć, że ułożony przez Grabińskiego program literacki metafantastyki to wypadkowa cech poetyki utworów Poego zwanych short stories. Z tego powodu autorka artykułu zestawiła ze sobą utwory obu pisarzy. Wybrane nowele – William Wilson Poego i Zez Grabińskiego – są reprezentacyjne dla fantastyki psychologicznej i dotykają problemu zaburzonej osobowości człowieka. Narracja prowadzona jest w sposób sprawozdawczy, a opisane wydarzenia mają z pozoru charakter realistyczny. Wspólny mianownik stanowi także motyw przewodni – sobowtór – który zajmie w tym opracowaniu szczególne miejsce.

Słowa kluczowe: Stefan Grabiński, Edgar Allan Poe, metafantastyka, sobowtór, nowela.

Twin forms, twin creations.

Zez by Stefan Grabinski and William Wilson by Edgar Allan Poe.

ABSTRACT

It could be said that Grabinski’s literary theory program of meta-fiction is the result of the characteristics of Poe's short stories. For this reason I decided to correlate the works of both writers.  I selected two short stories which concern the problem of disordered personality – William Wilson by Edgar Allan Poe and Zez by Stefan Grabinski. I found them typical of the psychological fiction. Both of them have reporting narration and the plots are seemingly realistic. Another common feature is a doppelganger leitmotif, which has a special place in this paper.

Key words: Stefan Grabinski, Edgar Allan Poe, meta-fiction, doppelganger theme, short story.

DOI: 10.15503/onis2015.472.480  pdf pełna wersja