"Ogrody Nauk i Sztuk" 2015 (5)

Fotografia pogrzebowa w polskiej obyczajowości funeralnej wczoraj i dziś

Anna Pietrzyk, e-mail: anna_pietrzyk@op.pl

Polska Akademia Nauk

Al. Solidarności 105, 00-140 Warszawa

STRESZCZENIE

Zdjęcia trumienne i pogrzebowe stanowią zapis historii rodziny oraz specyficznego stosunku do śmierci, pogrzebu i fotografii. Możliwe, że są one funkcją obrzędu przejścia, symbolicznym domknięciem cyklu fotografii z chrztu, komunii świętej i ślubu. Zlecenia sfotografowania pogrzebu traktowane są dziś jako niecodzienne, nierzadko szokujące. Są to symptomy erozji zwyczaju, która w przyszłości doprowadzi do jego zaniku. To, że praktykowano go powszechnie jeszcze w latach sześćdziesiątych XX w. ukazuje szybkość zmian, jakie się dokonały w ciągu życia zaledwie jednego pokolenia Polaków oraz wskazuje na konieczność podjęcia badań współczesnych przejawów tego zanikającego zjawiska.

Słowa kluczowe: śmierć, tabu, fotografia, pogrzeb, obrzęd przejścia

An anthropological review of post-mortem photography

in Polish funeral tradition past and present

ABSTRACT

 In this paper the author analyzes the tradition of post-mortem photography in Poland. The analysis is based on her own research conducted in the city of Lodz, as well as on articles written by other authors in Poland.  Post-mortem photography is the practice of photographing the recently deceased. Photographing corpses of family members was an important, if not common, occurrence in the lower classes of polish society (especially in rural populations) in the 19th and the early 20th century. And it still exists today.  The memorial images – now often deemed macabre or morbid – are actually artifacts which document an unspoken part of our social history and can be seen as icons of love and loss as well as the history of funeral customs traditions.

Key words: post-mortem photography, memorial portraiture, mourning portrait, rites de passage, deth, tabu

DOI: 10.15503/onis2015.541.551 pdf pełna wersja